De mobiliteit van oudere bestuurders is momenteel een belangrijk onderwerp van discussie binnen de Europese Unie. De nieuwe richtlijnen voor het rijbewijs voor senioren zijn bedoeld om een evenwicht te vinden tussen verkeersveiligheid en persoonlijke onafhankelijkheid. Deze kwestie raakt diep aan de waardigheid en het dagelijks leven van miljoenen oudere Europeanen.
De nieuwe Europese regelgeving voor het rijbewijs voor senioren
De Europese Unie heeft onlangs een ingrijpende hervorming voorgesteld van de voorwaarden voor het behoud van het rijbewijs. Dit initiatief maakt deel uit van het ambitieuze “Vision Zero”-project, dat tot doel heeft het aantal verkeersdoden op de Europese wegen tegen 2050 volledig tot nul te reduceren. In tegenstelling tot wat op sociale media wordt beweerd, is er geen vaste leeftijd vastgesteld voor het automatisch intrekken van het rijbewijs.
Het voorstel van Europarlementariër Karima Delli beoogt veeleer de invoering van een verplichte medische controle om de vijftien jaar voor alle bestuurders, ongeacht hun leeftijd. Deze universele aanpak heeft tot doel regelmatig de fysieke en cognitieve vaardigheden te controleren die nodig zijn om veilig te rijden, zonder specifiek op ouderen te richten.
Als deze richtlijn wordt aangenomen, zou ze volgend jaar, in 2025, in werking kunnen treden. Ze zou gebaseerd zijn op modellen die al in verschillende Europese landen, zoals Italië en Finland, zijn ingevoerd, waar senioren al jarenlang periodieke medische keuringen moeten ondergaan.
Mobiliteit en onafhankelijkheid van ouderen in het geding
Voor veel ouderen, vooral in landelijke of voorstedelijke gebieden die slecht bereikbaar zijn met het openbaar vervoer, is de auto veel meer dan alleen een vervoermiddel. Het is een essentieel instrument voor hun zelfstandigheid, dat hen toegang geeft tot medische zorg, winkels en een actief sociaal leven.
Het vooruitzicht van een intrekking van het rijbewijs zonder individuele beoordeling geeft dan ook aanleiding tot gerechtvaardigde bezorgdheid. De vereniging “40 millions d’automobilistes” heeft zich krachtig verzet tegen elke maatregel die bestuurders uitsluitend op basis van hun leeftijd stigmatiseert, en wijst erop dat uit de statistieken blijkt dat jonge bestuurders oververtegenwoordigd zijn in ernstige ongevallen.
Er beginnen alternatieve oplossingen te ontstaan om deze cruciale mobiliteit te behouden. Dankzij technologische vooruitgang zijn er nu voertuigen met verschillende hulpsystemen beschikbaar: parkeerhulp, waarschuwingen bij het overschrijden van de streep, automatische noodremmen. Deze innovaties kunnen ervoor zorgen dat mensen met een licht verminderde rijvaardigheid langer veilig kunnen blijven rijden.
Naar een evenwichtige aanpak van de verkeersveiligheid
Het debat gaat veel verder dan alleen de regelgeving en raakt aan onze collectieve opvatting over ouder worden. Hoe kunnen we het respect voor de autonomie van ouderen verzoenen met de noodzaak van verkeersveiligheid? Deze vraag verdeelt zowel deskundigen als politici.
Bruno Millienne, Frans parlementslid, is een groot voorstander van periodieke controles, omdat deze volgens hem alle weggebruikers ten goede komen. Anderen pleiten voor individuele beoordelingen waarbij rekening wordt gehouden met de algehele gezondheid, de cognitieve vaardigheden en het rijgedrag in het verleden, in plaats van een willekeurige leeftijdsgrens.
Specifiek voor oudere bestuurders ontworpen opleidingsprogramma’s kennen in verschillende Europese landen een groeiend succes. Deze bijscholingssessies maken het mogelijk om de kennis van de verkeersregels op te frissen en het rijgedrag aan te passen aan de natuurlijke fysieke veranderingen die gepaard gaan met het ouder worden, zonder dat men zich als een kind wordt behandeld.
De ervaring van landen die al periodieke beoordelingssystemen hebben ingevoerd, toont aan dat een genuanceerde en respectvolle aanpak kan werken. De uitdaging bestaat er nu in een harmonieus Europees kader uit te werken dat de verkeersveiligheid garandeert en tegelijkertijd de waardigheid en onafhankelijkheid van senioren in hun dagelijkse mobiliteit behoudt.
