In horrorfilms is om 3 uur ’s nachts wakker worden altijd een slecht teken. Een ware nachtmerrie is wanneer dit ons regelmatig overkomt. Wat betekent dit eigenlijk? Het blijkt dat ons lichaam een probleem probeert te signaleren — een van de vier, volgens slaapexpert Alexa Kane.
Nachtelijk ontwaken kan wijzen op gezondheidsproblemen of stress, maar betekent niet altijd slapeloosheid. Slaapapneu is vaak de oorzaak van het wakker worden, en onbehandeld verhoogt het het risico op chronische ziekten. Externe factoren zoals geluid en licht kunnen de slaap verstoren, vooral tijdens de REM-fase.
Wakker worden om 3 uur ’s nachts. Vier hoofdoorzaken
Of de klok nu 1, 3 of 4 uur ’s nachts aangeeft — velen van ons hebben ervaring met nachtelijk ontwaken. Volgens psycholoog en slaapexpert Alexa Kane, die sprak met de website Cleveland Clinic, heeft het herhalende tijdstip van ontwaken niet veel betekenis, hoewel het verrassend regelmatig kan zijn. De psycholoog legt uit dat het lichaam gewend kan zijn geraakt om op een bepaald tijdstip wakker te worden vanwege eerdere ervaringen, zoals een huilende baby of slaapapneu.
Nachtelijk ontwaken is meestal onschadelijk, vooral als we snel weer in slaap vallen. Het hoeft niet altijd te wijzen op een slechte slaapkwaliteit of slapeloosheid.
Slaapstoornissen — de verborgen oorzaak van nachtelijk ontwaken
Frequent wakker worden ’s nachts kan verband houden met specifieke slaapstoornissen. Hoewel stress of angst tijdelijk onze rust verstoren, kunnen ze onbehandeld tot ernstigere problemen leiden. Slapeloosheid is een van de stoornissen die zich uit in moeite met inslapen of juist in ontwaken.
Slaapapneu is een andere oorzaak van nachtelijk ontwaken. Een tijdelijke ademstilstand tijdens de slaap zorgt er vaak voor dat we onze ogen openen. Andere symptomen van deze stoornis zijn snurken, vermoeidheid overdag of een gevoel van benauwdheid bij het ’s nachts wakker worden.
Als we dergelijke symptomen opmerken, moeten we een arts of slaapspecialist raadplegen. Onbehandelde slaapapneu verhoogt het risico op hartziekten, diabetes en obesitas.
Stress en angst als oorzaken van ontwaken
Soms laat onze geest ons niet rustig slapen. Intense stress of angst kan ervoor zorgen dat we midden in de nacht wakker worden met een overvloed aan gedachten. Opdringerige overwegingen of nachtmerries na een moeilijke dag zijn veelvoorkomende redenen voor nachtelijk ontwaken.
Mensen die lijden aan depressie ervaren ook vaak slaapstoornissen. Ze kunnen moeite hebben met inslapen, ’s nachts wakker worden of overmatige slaperigheid overdag ervaren. In dergelijke gevallen is het raadzaam professionele hulp te zoeken.
Externe factoren kunnen de slaap verstoren
Soms zijn het externe factoren die onze slaap verstoren. Straatlawaai, muziek van buren of licht van straatlantaarns dat door het raam valt, kunnen ervoor zorgen dat we wakker worden, vooral in de REM-slaapfase, wanneer we gevoeliger zijn voor prikkels. Door voor de juiste omstandigheden te zorgen, zoals een stille en verduisterde slaapkamer, kunnen we deze verstoringen vermijden.
Nachtelijke toiletbezoeken
Zelfs tijdens de slaap blijft ons lichaam werken en verwerkt het wat we gedurende de dag hebben gegeten en gedronken. Het is dus normaal dat we soms naar het toilet moeten. Maar als dit te vaak gebeurt, kan het een symptoom zijn van nycturie. Als nachtelijke toiletbezoeken hardnekkig worden, is het raadzaam een arts te raadplegen.
Wat te doen als we om 3 uur ’s nachts wakker worden?
Wanneer we ’s nachts wakker worden, moeten we onszelf een paar minuten de tijd geven om weer in slaap te vallen. Als de slaap niet komt, kunnen we beter opstaan en iets ontspannends doen. Alexa Kane adviseert om op zulke momenten het gebruik van telefoon of computer te vermijden, omdat het blauwe licht dat ze uitstralen het inslapen nog moeilijker kan maken.
In plaats daarvan kunnen we ons beter concentreren op ontspanningsoefeningen, meditatie of het lezen van rustige literatuur. Wanneer we weer slaperigheid voelen, kunnen we terug naar bed gaan. Kalmeringstechnieken helpen het lichaam te kalmeren en vergemakkelijken het inslapen.
Hoe ontwaken om 3 uur ’s nachts te voorkomen?
Verbetering van de slaaphygiëne is de sleutel tot het vermijden van nachtelijk ontwaken. Een regelmatig schema — zowel voor het inslapen als voor het opstaan — helpt het lichaam een gezond dagritme te behouden. De psycholoog raadt aan om voor het slapengaan 30-60 minuten te besteden aan het tot rust komen en het voorbereiden van lichaam en geest op rust. Het is goed om tijdens deze tijd de volgende dag te plannen en gedachten op te schrijven, zodat ze ’s nachts niet door het hoofd spoken.
Beperk vloeistofinname voor het slapengaan
Het verminderen van de hoeveelheid vloeistof die ’s avonds wordt gedronken, kan helpen nachtelijke toiletbezoeken te beperken. Als het probleem aanhoudt, is het raadzaam een arts te raadplegen om andere oorzaken uit te sluiten.
Vermijd eten voor het slapengaan
Laat eten vlak voor het slapengaan kan het dagritme van het lichaam verstoren. Probeer de laatste maaltijd ongeveer drie uur voor het slapengaan te nuttigen, wat zou moeten helpen voor een betere rust.
Creëer comfortabele omstandigheden in de slaapkamer
Zorg ervoor dat de slaapkamer stil, donker en koel is. Als geluid de slaap verstoort, overweeg dan een apparaat dat witte ruis produceert of investeer in comfortabele oordoppen. Verduisterende gordijnen kunnen licht van buiten blokkeren, wat zorgt voor een diepere slaap.
